1. Εισαγωγή

Οι Νέες Τεχνολογίες αποτελούν πια βασικό συστατικό κάθε ανθρώπινης δραστηριότητας και διεκδικούν πρωτεύουσα και σημαντική θέση και στο χώρο της Εκπαίδευσης. Η ομαλή ενσωμάτωση και η παιδαγωγική και διδακτική τους ένταξη στην εκπαιδευτική διαδικασία αποτελεί πλέον κεντρικό στόχο των κυβερνήσεων σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο[1].

Χωρίς να παραβλέπονται οι αρνητικές επιπτώσεις από την αλόγιστη και μη παιδαγωγικά σωστή χρήση, η θετική αξιοποίηση των Υπολογιστικών και Δικτυακών Τεχνολογιών και η γόνιμη ένταξή τους στην διδακτική διαδικασία ανοίγει πια νέους δρόμους και δίνει πολύ σημαντικές δυνατότητες σε μαθητές και εκπαιδευτικούς καθώς με τον τρόπο αυτό εμπλουτίζεται με μοναδικό τρόπο η διδασκαλία και αναδεικνύονται καινούριες σχέσεις αλληλεπίδρασης μεταξύ δασκάλων και μαθητών σε ένα εντελώς διαφορετικό μαθησιακό περιβάλλον.

Ένα από τα μαθήματα του Δημοτικού Σχολείου στο οποίο μπορεί να αξιοποιηθεί το διαδίκτυο είναι η Γλώσσα και πιο συγκεκριμένα η  Λογοτεχνία. Σύμφωνα, λοιπόν, με το Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών (ΔΕΠΠΣ) ανάμεσα στους σκοπούς του γλωσσικού μαθήματος είναι  και η εξοικείωση του μαθητή με την τεχνολογία της πληροφορικής ώστε να αποκτήσει πρόσβαση στις πληροφορίες που παρέχονται μέσω του διαδικτύου[2].

Εκμεταλλευόμαστε, λοιπόν, τις σημαντικές δυνατότητες που μας παρέχουν οι Η/Υ και το διαδίκτυο στη διδασκαλία του μαθήματος, π.χ. άμεση πρόσβαση σε βιβλιοθήκες, σε αρχεία και άλλες πηγές καθώς και σε ιστοσελίδες συγγραφέων και εκδοτικών οίκων. Με λίγα λόγια, όλα αυτά τα μέσα που κατά περίπτωση χρησιμοποιούνται μέχρι σήμερα στη διδασκαλία, από την εικόνα (αφίσα, σχέδιο, φωτογραφία, ζωγραφική), το video, το cd με αναγνώσεις ή μελοποιήσεις κειμένων, μέχρι τα λογοτεχνικά αρχεία ή τα αρχεία των εφημερίδων, τις μεγάλες βιβλιοθήκες κ.ά. τα περισσότερα αν όχι όλα απ’ αυτά μπορούν να αναζητηθούν πλέον με ευκολία στο διαδίκτυο και να ενταχθούν με τρόπο παιγνιώδη και ευρηματικό στη διδασκαλία. Με αυτό τον τρόπο ο μαθητής ασκείται στην επιλογή, στον έλεγχο και στη διασταύρωση της πληροφορίας και στην αποτελεσματική της χρήση, δηλαδή συμμετέχει ενεργητικά στην εκπαιδευτική διαδικασία[3] ενώ ο ρόλος του εκπαιδευτικού διαφοροποιείται και από παρουσιαστής- παντογνώστης ασκεί ένα ρόλο βοηθητικό και διαμεσολαβητικό σε μια προσπάθεια καθοδήγησης και διευκόλυνσης των μαθητών να προσεγγίσουν με διερευνητικό και βιωματικό τρόπο τη γνώση[4].

Στην εργασία μας αυτή θα παρουσιάσουμε ένα Σενάριο Διδασκαλίας του μαθήματος «Είμαστε εις το “εμείς”» του Μακρυγιάννη από το νέο Ανθολόγιο της Ε΄ και ΣΤ΄ τάξης του Δημοτικού Σχολείου.

Αυτό που θέλουμε να επισημάνουμε από την αρχή είναι ότι αυτή η πρόταση δεν αποτελεί παρά μια εναλλακτική και μόνο δυνατότητα για τη διδασκαλία της λογοτεχνίας στο Δημοτικό Σχολείο μιας και πιστεύουμε ότι ο τρόπος με τον οποίο ο κάθε άνθρωπος και στην περίπτωση μας  ο μαθητής έρχεται σε επαφή με το βιβλίο και γενικότερα με τη λογοτεχνία παραμένει μοναδικός και αναντικατάστατος[5] και η ανάγνωση της λογοτεχνίας είναι μια πράξη επικοινωνίας που απαιτεί την ιδιωτικότητα και τη σιωπή[6] πέρα από τεχνολογικά μέσα και περιττές διαδικασίες και όλη αυτή η δοκιμασία αποτελεί μια ξεχωριστή πορεία αναζήτησης με συναρπαστικές και εκπληκτικές διαδρομές που συμβάλλουν καθοριστικά όχι μόνο στη γλωσσική καλλιέργεια και τον εμπλουτισμό των γνώσεων του παιδιού αλλά κυρίως την αισθητική καλλιέργεια, την ανάπτυξη της φαντασίας, τη ψυχική ωρίμανση και την ομαλή κοινωνικοποίηση του[7]

Παρ’ όλα αυτά, μέσα από τις δυνατότητες που παρέχουν πλέον οι Νέες Τεχνολογίες και στην περίπτωσή μας το διαδίκτυο, εφόσον υπάρχουν οι προϋποθέσεις, μπορούμε να δώσουμε τη ευκαιρία στους μικρούς μαθητές να μάθουν για τη λογοτεχνία και μέσα από το διαδίκτυο σε ένα μαθησιακό περιβάλλον εντελώς διαφορετικό, πιο ελκυστικό και ευχάριστο, όπου θα κυριαρχεί η συνεργασία και η ομαδικότητα και θα επιδιώκεται η παιγνιώδης και δημιουργική αξιοποίηση της  εικόνας, του ήχου και των γραφικών.

2. Σενάριο Διδασκαλίας

Ιδέα: Διδασκαλία λογοτεχνικού κειμένου μέσα από τις δυνατότητες που προσφέρουν οι υπολογιστικές και δικτυακές τεχνολογίες. Στην περίπτωση του κειμένου «Είμαστε εις το “εμείς”» του Μακρυγιάννη από το Ανθολόγιο αξιοποιούμε διδακτικά τις ιστοσελίδες με περιεχόμενο τα Απομνημονεύματα και γενικότερα το έργο του.

Τάξη: ΣΤ΄ Δημοτικού.

Διδακτικά Αντικείμενα: Δίνεται  έμφαση στη διδασκαλία του λογοτεχνικού κειμένου αλλά με διαθεματική προσέγγιση σύμφωνα με το Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών (ΔΕΠΠΣ) όπου μπορεί να γίνει σύνδεση του περιεχομένου του κειμένου με το αντίστοιχο περιεχόμενο άλλων μαθημάτων[8] και στην περίπτωσή μας με τα  μαθήματα Γλώσσα, Ιστορία, Γεωγραφία, Αισθητική Αγωγή, Μουσική, Πληροφορική μέσω των οποίων επιτυγχάνονται καλύτερα οι στόχοι της διδασκαλίας.

Χρονική Διάρκεια: 4 διδακτικές ώρες. Πιο συγκεκριμένα, θα διατεθεί μια διδακτική ώρα στην τάξη για την προετοιμασία της όλης προσπάθειας. Στο Εργαστήριο Πληροφορικής θα απασχοληθούν οι μαθητές για ένα διδακτικό δίωρο και τέλος, θα προβλεφθεί και μια διδακτική ώρα στην τάξη ή και στο Εργαστήριο για την παρουσίαση των αποτελεσμάτων της μελέτης της κάθε ομάδας και για την τελική συζήτηση.

Σχέση με το Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών: Η πρόταση αυτή μπορεί να ενταχθεί στο πλαίσιο της «Ευέλικτης Ζώνης», όπου σύμφωνα με το ΔΕΠΠΣ οι μαθητές μπορούν να ασκηθούν στην αναζήτηση πληροφοριών από το διαδίκτυο[9] ως ανεξάρτητη δραστηριότητα ή να πραγματοποιηθεί στα πλαίσια του γλωσσικού μαθήματος .

Τεχνολογικά Εργαλεία: Πέρα από τα βασικά παραδοσιακά μέσα (κιμωλία, πίνακας, στυλό, κ.ά.), θα γίνει χρήση του επεξεργαστή κειμένου για να κρατήσουν οι μαθητές σημειώσεις για τις εργασίες τους, θα χρησιμοποιηθεί ο εκτυπωτής για να εκτυπώσουν αυτά που έγραψαν αλλά και κείμενα και φωτογραφίες από το διαδίκτυο για τη μελέτη τους, θα χρησιμοποιηθεί το Cd Player για να ακουστούν μελοποιημένα κομμάτια με θέμα το Μακρυγιάννη όπως θα δούμε παρακάτω και κυρίως θα γίνει χρήση του διαδικτύου για την πλοήγηση και διερεύνηση των παρακάτω ιστοσελίδων:

www.makriyannis.gr/,  http://www.hellenism.net/gr/istoria.htm,

www.cc.uoa.gr/faiakes/, http://eleonora.uom.gr/dixori/makrygiannis.htm,

Βασικές προϋποθέσεις για την επιτυχία της διδασκαλίας: Στις βασικές προϋποθέσεις για την επιτυχή έκβαση της διδασκαλίας θεωρούμε ότι πέρα από την υλικοτεχνική υποδομή (Εργαστήριο Πληροφορικής εξοπλισμένο με σύγχρονα μηχανήματα, Cd Player, κ.ά. ) που πρέπει να διαθέτει το σχολείο, βασική παράμετρος της όλης προσπάθειας είναι η εξοικείωση μαθητών και εκπαιδευτικού με τους Η/Υ και κυρίως με τη χρήση του διαδικτύου, ώστε η όλη προσπάθεια να μην αντιμετωπίσει καθυστερήσεις και διαδικαστικά κωλύματα.

Προετοιμασία: Θεωρούμε ως αυτονόητο ότι πριν από την είσοδο των  μαθητών στο Εργαστήριο Η/Υ για την εργασία , έχει γίνει η κατάλληλη προετοιμασία στην τάξη για το τι πρόκειται να ακολουθήσει. Πιο συγκεκριμένα :

Οι μαθητές:

· θα ενημερωθούν αναλυτικά και θα συζητήσουν με το δάσκαλο για το τι ακριβώς περιλαμβάνει η δραστηριότητα με την οποία θα απασχοληθούν,

· θα μάθουν τους στόχους και τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα αυτής της προσπάθειας,

· θα γίνει ο χωρισμός τους σε ομάδες και  ο καταμερισμός αρμοδιοτήτων,

· θα παραλάβουν όλα τα απαραίτητα εργαλεία για την εργασία  τους,

· θα προετοιμαστούν όσο μπορούν (εγκυκλοπαιδικά, μέσω CD ROM με θέμα την εργασία τους, κ.ά.) για το θέμα που θα μελετήσουν.

Αλλά και ο δάσκαλος θα πρέπει:

· να έχει φροντίσει για τη σωστή και εύρυθμη λειτουργία του Εργαστηρίου,

· να έχει προεπιλέξει και μελετήσει τις ιστοσελίδες που θα διερευνηθούν,

· να έχει ετοιμάσει τα Φύλλα Εργασίας που θα δοθούν στις ομάδες,

· να έχει προβλέψει  τυχόν απρόοπτα και  απρόσμενες εξελίξεις κατά τη διεξαγωγή της διδασκαλίας (να ελέγξει από πριν ούτως ώστε οι ιστοσελίδες που θα μελετήσουν οι ομάδες να είναι ενεργές τη συγκεκριμένη ημέρα κ.ά).

Επιδιωκόμενοι Στόχοι της Διδασκαλίας: Οι μαθητές θα πρέπει:

1.Να μάθουν να διερευνούν, να μελετούν, να κατανοούν ιστοσελίδες με λογοτεχνικό και ιστορικό περιεχόμενο και να εξασκούνται στην έρευνα και στην αναζήτηση πληροφοριών στο διαδίκτυο.

2.Να εξασκηθούν στην παραγωγή προφορικού και γραπτού λόγου με το να κρατούν σημειώσεις, να γράφουν στον επεξεργαστή κειμένου, να συνδιαλέγονται μεταξύ τους, για να είναι ικανοί να υποστηρίξουν με επιχειρήματα τις απόψεις της ομάδας τους ή τις προσωπικές τους απόψεις στην Παρουσίαση της εργασίας τους και στην τελική συζήτηση.

3.Να είναι ικανοί να παρατηρούν έργα τέχνης, να μαθαίνουν ιστορικές πληροφορίες από τη διερεύνηση εικαστικών πηγών και να αναπλάθουν μέσω της φαντασίας τους ιστορικές στιγμές του έθνους μας.

Μεθοδολογία: Ως μέθοδος διδασκαλίας προτείνεται η παραδοσιακή-δασκαλοκεντρική κατά την προετοιμασία και ενημέρωση της τάξης για μια διδακτική ώρα και η ομαδοσυνεργατική για τη διεξαγωγή των εργασιών και την τελική παρουσίαση τους. Οι μαθητές χωρίζονται σε πέντε ομάδες με 5-6 μέλη η κάθε μία και αναλαμβάνουν καθήκοντα Εκπροσώπου, Αναπληρωτή Εκπροσώπου, Γραμματέα, κ.ά. Κάθε ομάδα αναλαμβάνει να απαντήσει σε Φύλλο Εργασίας που έχει προετοιμάσει από πριν ο εκπαιδευτικός. Η θεματολογία είναι περίπου η ίδια αλλά με παραλλαγές σε επιμέρους ενδιαφέροντα. Ακόμα, κάθε ομάδα μπορεί να επιλέξει το όνομα της και να προσφωνείται με αυτό από τον εκπαιδευτικό και τους συμμαθητές[10].

Εργασία στο Εργαστήριο Πληροφορικής: Όταν θα εισέλθουν οι ομάδες στο Εργαστήριο Πληροφορικής κάθονται σε συγκεκριμένο Η/Υ και παραλαμβάνουν το Φύλλο Εργασίας. Το μελετούν προσεκτικά όλοι μαζί και κατόπιν ξεκινούν την διερεύνηση, τη μελέτη και την απάντηση των ερωτημάτων με την βοήθεια και την καθοδήγηση του εκπαιδευτικού. Η κάθε ομάδα εργάζεται ως εξής:

Ομάδα Α΄ - Φύλλο Εργασίας

1.Πληκτρολογήστε στον υπολογιστή σας την ηλεκτρονική διεύθυνση www.makriyannis.gr/ με θέμα το Μακρυγιάννη. Αφού εισέλθετε στην κεντρική σελίδα:

α. Ενεργοποιήστε την επιλογή «Ανάγνωση» και την υποεπιλογή «Με επιλογή σελίδας» με θέμα τα Απομνημονεύματά του και  μελετήστε τη σελίδα 462 και κατόπιν τη σελίδα 347.

β. Από την επιλογή  «Εικονογραφικό του έργο»  και από την υποεπιλογή «Εθνικό Ιστορικό Μουσείο» επιλέξτε το ζωγραφικό πίνακα  5 με θέμα «Η μάχη της Τριπολιτσάς» και μελετήστε τον προσεκτικά.

2. Με βάση την παραπάνω μελέτη σας, να απαντήστε στα ακόλουθα ερωτήματα:

α. Τι εννοεί ο Μακρυγιάννης με τη φράση «αναλόγως ο καθείς»;

β. Ποια είναι τα ευεργετικά αποτελέσματα της συλλογικής προσπάθειας;

γ. Τι εννοούσε ο Μακρυγιάννης όταν χαρακτήρισε τους κλέφτες «μαγιά της λευτεριάς»;

δ. Να περιγράψετε συνοπτικά το ζωγραφικό πίνακα που μελετήσατε.

Κατά τη διάρκεια της μελέτης σας να κρατήσετε σημειώσεις με τα βασικά σημεία της προσπάθειάς σας, για να τις χρησιμοποιήσετε στην ανακοίνωση των αποτελεσμάτων της ομάδας σας και στην τελική συζήτηση.

Ομάδα Β΄ - Φύλλο Εργασίας

1. Πληκτρολογήστε στον υπολογιστή σας την ηλεκτρονική διεύθυνση www.makriyannis.gr/ με θέμα το Μακρυγιάννη. Αφού εισέλθετε στην κεντρική σελίδα:

α.   Ενεργοποιήστε  και μελετήστε την επιλογή «Δείγμα γραφής».

β. Πληκτρολογήστε τη διεύθυνση www.hellenism.net/gr/istoria.htm και μελετήστε την επιστολή του Μακρυγιάννη στο Βασιλιά.

γ. Στην ηλεκτρονική διεύθυνση www.makriyannis.gr/ στην επιλογή  «Εικονογραφικό του έργο»  και από την υποεπιλογή «Εθνικό Ιστορικό Μουσείο» επιλέξτε το ζωγραφικό  πίνακα  4 με θέμα «Η μάχη των Βασιλικών» και μελετήστε τον προσεκτικά.

2. Με βάση την παραπάνω μελέτη σας, να απαντήσετε στα παρακάτω ερωτήματα:

α.  Ποιες διαφορές παρατηρείτε στη γλώσσα του Μακρυγιάννη σε σχέση  με τη σημερινή μας γλώσσα;

β. Τι συμπεράσματα βγάζετε για τη μόρφωση και το πνευματικό του επίπεδο;

γ.   Πώς σχολιάζετε το ύφος της επιστολής του στρατηγού προς το βασιλιά;

δ.  Να περιγράψετε συνοπτικά το ζωγραφικό πίνακα που μελετήσατε

Κατά τη διάρκεια της μελέτης σας να κρατήσετε σημειώσεις με τα βασικά σημεία της προσπάθειας σας, για να τις χρησιμοποιήσετε στην ανακοίνωση των αποτελεσμάτων της ομάδας σας και στην τελική συζήτηση.

Ομάδα Γ΄ - Φύλλο Εργασίας

1. Πληκτρολογήστε στον υπολογιστή σας την ηλεκτρονική διεύθυνση www.makriyannis.gr/ με θέμα το Μακρυγιάννη. Αφού εισέλθετε στην κεντρική σελίδα:

α. Επιλέξτε τη σελίδα 297 με θέμα η πατρίδα του Μακρυγιάννη,  στη συνέχεια μελετήστε το ίδιο θέμα στην ηλεκτρονική  διεύθυνση http://www.hellenism.net/gr/istoria.htm και δείτε περισσότερο φωτογραφικό υλικό στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://eleonora.uom.gr/dixori/makrygia nnis.htm.

β.  Εισέρχεστε στη σελίδα www.cc.uoa.gr/faiakes/  και ενεργοποιήστε την επιλογή «Παιδική Λογοτεχνία», κατόπιν επιλέγετε «Κυρίαρχα Θέματα» και στη συνέχεια την επιλογή «Πατρίδα» και μελετήστε τις αναφορές που υπάρχουν στη βάση δεδομένων,

γ. Στην ηλεκτρονική διεύθυνση www.makriyannis.gr/ στην επιλογή  «Εικονογραφικό του έργο»  και από την υποεπιλογή «Εθνικό Ιστορικό Μουσείο» επιλέξτε το ζωγραφικό  πίνακα  6 με θέμα «Η μάχη στα Δερβενάκια» και μελετήστε τον προσεκτικά.

2. Με βάση την παραπάνω μελέτη σας, να απαντήσετε στα παρακάτω θέματα- ερωτήματα:

α.   Κάντε μια σύντομη αναφορά στη ζωή του Μακρυγιάννη.

β.  Πιστεύετε ότι έπαιξε ρόλο ο τόπος και ο τρόπος που μεγάλωσε για να εξελιχθεί σε μεγάλο στρατηγό;

γ. Από τις αναφορές που καταγράψατε στην επιλογή «Πατρίδα» καταγράψτε όσες αναφέρονται στην επανάσταση του 1821 και επιλεκτικά μελετήστε την περίληψη σε 2 από αυτές.

δ.   Να περιγράψετε συνοπτικά το ζωγραφικό πίνακα που μελετήσατε

Κατά τη διάρκεια της μελέτης σας να κρατήσετε σημειώσεις με τα βασικά σημεία της προσπάθειας σας, για να τις χρησιμοποιήσετε στην ανακοίνωση των αποτελεσμάτων της ομάδας σας και στην τελική συζήτηση.

Ομάδα Δ΄ - Φύλλο Εργασίας

1. Πληκτρολογήστε στον υπολογιστή σας την ηλεκτρονική διεύθυνση www.makriyannis.gr/ με θέμα το Μακρυγιάννη. Αφού εισέλθετε στην κεντρική σελίδα:

α. Ενεργοποιήστε την επιλογή «Ανάγνωση» και την υποεπιλογή «Με επιλογή σελίδας» με θέμα τα Απομνημονεύματά του και  μελετήστε τις σελίδες 167-168 και 170-171.

β.  Από την επιλογή  «Εικονογραφικό του έργο»  και από την υποεπιλογή «Γεννάδιο Βιβλιοθήκη» επιλέξτε το ζωγραφικό  πίνακα  4 με θέμα «Η μάχη της Αλαμάνας» και μελετήστε τον προσεκτικά.

2. Με βάση την παραπάνω μελέτη σας, να απαντήσετε στα παρακάτω ερωτήματα:

α. Τι εννοούσε ο Μακρυγιάννης όταν είπε στον Ντεριγνύ: «…είναι αδύνατες οι θέσεις κ’ εμείς, όμως είναι δυνατός ο θεός που μας προστατεύει».

β.Πώς σχολιάζετε τη φράση του στρατηγού: «…κι αν πεθάνωμεν, πεθαίνομεν δια την πατρίδα μας… κι αυτός ο θάνατος είναι γλυκός».

γ. Να γράψετε ένα φανταστικό διάλογο ανάμεσα στο Μακρυγιάννη και το Ντεριγνύ με βάση αυτά που μελετήσατε.

δ. Να περιγράψετε συνοπτικά το ζωγραφικό πίνακα που μελετήσατε.

Κατά τη διάρκεια της μελέτης σας να κρατήσετε σημειώσεις με τα βασικά σημεία της προσπάθειας σας, για να τις χρησιμοποιήσετε στην ανακοίνωση των αποτελεσμάτων της ομάδας σας και στην τελική συζήτηση.

Ομάδα Ε΄ - Φύλλο Εργασίας

1. Πληκτρολογήστε στον υπολογιστή σας την ηλεκτρονική διεύθυνση www.makriyannis.gr/ με θέμα το Μακρυγιάννη. Αφού εισέλθετε στην κεντρική σελίδα:

α. Ενεργοποιήστε την επιλογή «Ανάγνωση» και την υποεπιλογή «Με επιλογή σελίδας» με θέμα τα Απομνημονεύματά του και  μελετήστε τη σελίδα 347.

β. Πληκτρολογήστε την ηλεκτρονική διεύθυνση www.cc.uoa.gr/faiakes/  και ενεργοποιήστε την επιλογή «Παιδική Λογοτεχνία», στη συνέχεια επιλέξτε  «Κατάλογος Συγγραφέων» και μελετήστε προσεκτικά.

γ. Επιλέξτε από την επιλογή «Εικονογραφικό έργο» του στρατηγού την εισαγωγή και από την υποεπιλογή «Γεννάδιο Βιβλιοθήκη» το ζωγραφικό  πίνακα  5 με  θέμα «Η μάχη στο Χάνι της Γραβιάς» και μελετήστε  προσεκτικά.

2. Με βάση την παραπάνω μελέτη σας, να απαντήσετε στα παρακάτω ερωτήματα:

α. Σχολιάζοντας ο Μακρυγιάννης τη θεματογραφία των πινάκων ζωγραφικής που επιμελήθηκε γράφει χαρακτηριστικά για το Ρήγα Βελεστινλή: «…το αγαθό παιδί της πατρίδας, βαστάγει ένα σακκουλάκι με το σπόρο της λευτεριάς και σπέρνει αυτόν το σπόρο». Τι εννοεί ο στρατηγός με τη λέξη «αγαθό» και ποια η σημασία των λεγομένων του για την εξέλιξη του αγώνα των Ελλήνων.

β. Ποια πιστεύετε ότι είναι η συμβολή του Μακρυγιάννη στο γεγονός ότι έχουμε σήμερα στη διάθεση μας και μελετάμε τους πίνακες αυτούς που εμπνεύστηκε και δημιούργησε;

γ. Από τον κατάλογο συγγραφέων που προκύπτει επιλέξτε τρεις απ’ αυτούς έργα των οποίων έχετε διαβάσει και στη συνέχεια διατυπώστε μια μικρή περίληψη για το καθένα από αυτά.

δ. Να περιγράψετε συνοπτικά το ζωγραφικό πίνακα που μελετήσατε.

Κατά τη διάρκεια της μελέτης σας να κρατήσετε σημειώσεις με τα βασικά σημεία της προσπάθειας σας, για να τις χρησιμοποιήσετε στην ανακοίνωση των αποτελεσμάτων της ομάδας σας και στην τελική συζήτηση.

Παρουσίαση Εργασιών: Αφού οι ομάδες ολοκληρώσουν τις εργασίες τους, επιστρέφουν στην τάξη ή παραμένουν στο Εργαστήριο και αρχίζει η παρουσίαση από τον εκπρόσωπο ή τους εκπροσώπους της κάθε ομάδας. Ο εκπαιδευτικός έχει ρόλο συντονιστικό, ζητά διευκρινίσεις, δίνει το λόγο και στα υπόλοιπα μέλη της ομάδας, γενικά επιβλέπει τις παρουσιάσεις και φροντίζει για την τήρηση του χρόνου[11].

Στρογγυλό Τραπέζι-Συζήτηση:  Μόλις τελειώσουν οι παρουσιάσεις από τις ομάδες ακολουθεί συζήτηση για όλη την εργασία με τη συμμετοχή όλων των μαθητών, συζητιούνται τα αποτελέσματα, αν επιτεύχθηκαν οι αρχικοί στόχοι, αναφέρονται τυχόν δυσκολίες που παρατηρήθηκαν, προτείνονται εναλλακτικές λύσεις για την επόμενη φορά, καταγράφονται οι ιδέες και οι παρατηρήσεις όλων των μαθητών, επαινούνται οι καλύτερες εργασίες, αποφασίζεται η τυχόν δημοσιοποίησή τους στην εφημερίδα της τάξης ή του σχολείου, προτείνονται άλλα θέματα  προς διερεύνηση ή και συμπληρωματική μελέτη.

Κατά την Παρουσίαση των εργασιών κάθε ομάδας και την Τελική Συζήτηση ή ακόμα και καθόλη τη διάρκεια της μελέτης των ομάδων ακούγονται ως μουσική υπόκρουση επιλογές από μελοποιημένα έργα συνθετών με θέμα το Μακρυγιάννη[12].

Συμπληρωματική Εργασία: Σε περίπτωση που δεν διερευνηθεί το θέμα σε όλη την έκτασή του, αλλά και εφόσον υπάρχουν μαθητές που θέλουν να ασχοληθούν με αυτό είτε από το σπίτι τους είτε στην ώρα  του μαθήματος της Πληροφορικής στο Εργαστήριο, ο εκπαιδευτικός διανέμει σε όλους τους μαθητές ενημερωτικό φύλλο με  συμπληρωματικές δραστηριότητες που περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων και τα παρακάτω:

1.Ενημέρωση των μαθητών για λογοτεχνικούς διαγωνισμούς στο διαδίκτυο, σε περίπτωση που όλη η τάξη ή κάποιος μαθητής θέλουν να συμμετάσχουν[13].

2.Τους δίνει άλλες ηλεκτρονικές διευθύνσεις με λογοτεχνικό περιεχόμενο για περαιτέρω διερεύνηση και μελέτη.

3.Διερευνάται η δυνατότητα για διαδικτυακή επικοινωνία με λογοτέχνη για γνωριμία εφόσον είναι αδύνατη η παρουσία του στο σχολείο.

4.Τους δίνεται βιβλιογραφία σχετικά με το Μακρυγιάννη και πληροφορίες για Μουσεία που έχουν έργα του Μακρυγιάννη.

Αξιολόγηση: Η αξιολόγηση της προσπάθειας των μαθητών γίνεται κατά τη διάρκεια της ομαδικής εργασίας, όπου ο εκπαιδευτικός περιφέρεται σε όλες τις ομάδες, τις καθοδηγεί και τις διευκολύνει στις απαντήσεις αλλά και στην τελική παρουσίαση των εργασιών στο τέλος της διδασκαλίας. Σε κάθε περίπτωση, σκοπός αυτής της δραστηριότητας δεν είναι η αξιολόγηση αυτή καθεαυτή, αλλά η ενθάρρυνση των μαθητών να λειτουργούν και να δουλεύουν ομαδικά, να χαίρονται το αποτέλεσμα της ομαδικής προσπάθειας και να παρωθούνται ο ένας από τον άλλο. Βέβαια, με τα Φύλλα Εργασιών και την εποπτεία καθόλη τη διάρκεια της εργασίας, ο εκπαιδευτικός σχηματίζει και διαμορφώνει αντίληψη για όλους τους μαθητές του.
 

3. Επίλογος

Μετά την παρουσίαση αυτής της δραστηριότητας θα πρέπει να τονίσουμε ότι είναι λογικό να υπάρχει ένας προβληματισμός σχετικά με την ένταξη των Η/Υ και του διαδικτύου στη διδασκαλία του γλωσσικού μαθήματος και πιο συγκεκριμένα στη διδασκαλία λογοτεχνικού κειμένου. Αυτό όμως που προκύπτει με βάση και την προσωπική μας εμπειρία και την εν μέρει δοκιμαστική εφαρμογή όλων των προαναφερομένων στη σχολική τάξη είναι ότι όλα δοκιμάζονται  και κρίνονται στην πράξη. Δεν υπάρχουν συνταγές επιτυχίας, γιατί κάθε διδασκαλία καθορίζεται από τις ειδικές συνθήκες κάτω από τις οποίες διεξάγεται και το ζητούμενο σ’ αυτή την περίπτωση είναι να μην επιβάλλουμε μια πρόταση διδασκαλίας άνωθεν, η οποία θα είναι ανελαστική και δυσκίνητη, αλλά να διαμορφώσουμε τις συνθήκες ώστε οι μαθητές μας να αισθάνονται ότι συν-σκηνοθετούν το μάθημα, ότι συμμετέχουν στο σχεδιασμό της διδασκαλίας και δεν την υφίστανται παθητικά, ότι παράγουν σκέψη και γνώση και συσκέπτονται και συναποφασίζουν για την απάντηση της ομάδας τους. Γι’ αυτό είναι ενδεχόμενο να συμμετέχουν περισσότερο και πιο δημιουργικά στη διδασκαλία[14].

Abstract

In this introduction we present an Educational Scenario on the teaching of the literary text (Είμαστε εις το «εμείς») by Makrygianni through Internet.  The way in which one may come in contact with the book and eventually with literature within the school framework depends a great deal on the aspiration, the sensitivity and the capability of the educator, who stands as a mediator between the pupil and the book.  Taking for granted that this procedure will be more pleasant and creative for the Elementary School pupils if it is enriched with new ideas and quests, our suggestion is nothing else than an alternating pattern of teaching enlisted in the grounds of the Interdisciplinary Integrative Frame Of Studying Programs.  It can be an application, that in nowadays, in the area of knowledge and information, is possible to be effectively applied during the teaching procedure through the excessive possibilities which the Computing and Network Technologies provide us with.

Βιβλιογραφία

Ευσταθίου, Α., Αξιοποιώντας τη Λογοτεχνία στο Δημοτικό Σχολείο με τις Νέες τεχνολογίες, περ. Σύγχρονη Εκπαίδευση, τ. 119, 2001.

Ίδρυμα Μελετών Λαμπράκη, Παρατηρητήριο της Εκπαίδευσης, Νέες Τεχνολογίες της Πληροφορίας στη Σχολική Εκπαίδευση, Αθήνα, 2001.

Καλογήρου, Τ., Τέρψεις και Ημέρες Ανάγνωσης: Μελετήματα για τη διδασκαλία της λογοτεχνίας στο Δημοτικό Σχολείο, εκδ. Σχολή Ι.Μ. Παναγιωτόπουλου, Αθήνα, 1999.

Καράμηνας, Ι., Διαδίκτυο και εκπαιδευτική διαδικασία: Θεωρητική προσέγγιση και μια πρόταση για την αξιοποίησή του στο Δημοτικό Σχολείο, περ. Σύγχρονη Εκπαίδευση, τ. 120-121, 2001.

Κασκαντάμη, Μ., Μαθαίνοντας στο  Internet: Αρχαία, Νέα, Ιστορία, εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα, 2001.

Κατσίκη- Γκίβαλου Α.,Το θαυμαστό ταξίδι: Μελέτες για τη Παιδική λογοτεχνία, εκδ. Πατάκη, Αθήνα, 1997.

Lonning R., “Effect of cooperative Learning strategies on student verbal interactions and achievement during conceptual change instruction in 10^th Grade general Science” Journal of Research in Science Teaching, vol 30, n 9, p. 1087-1101, 1993.

Ματσαγγούρας, Η., Ομαδοσυνεργατική Διδασκαλία και Μάθηση, εκδ. Γρηγόρη, Αθήνα, 2000.

Νικολαίδου Σ. – Γιακουμάτου Τ. Διαδίκτυο και Διδασκαλία, εκδ. Κέδρος, Αθήνα, 2001.

Ράπτης Α. – Ράπτη Α., Πληροφορική και Εκπαίδευση (Συνολική Προσέγγιση), Αθήνα, 1998.

Τριλιανός, Θ., Μεθοδολογία της Σύγχρονης Διδασκαλίας, τ. Β΄, Αθήνα, 2000.

ΥΠΕΠΘ, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών, αρ. φύλ. 1366,  Αθήνα, 2001.

ΥΠΕΠΘ, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Ανθολόγιο Λογοτεχνικών Κειμένων Ε΄ και ΣΤ΄  Τάξη Δημοτικού, ΟΕΔΒ, Αθήνα, 2001.
 

Υποσημειώσεις